Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Dokładnie 13 października br. wystartował tzw. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych zwany w skrócie CRBR. System już działa, ale mnożą się pytania… Od kiedy CRBR zacznie funkcjonować pełną parą? Jakie dane zawiera CRBR? Jak zgłosić do systemu CRBR beneficjenta? Jakie są główne zadania systemu? Dlaczego CRBR jest w naszym kraju obowiązkowy? Jakie mogą być kary lub kłopoty wynikające z niedopatrzenia wpisania beneficjentów do systemu? Pytań jest wiele…. Postaramy się na nie odpowiedzieć!

źródło: Pixabay

Co to jest CRBR?

Jest to specjalny system, który ma na celu gromadzenie i przetwarzanie informacji o osobach fizycznych, które sprawują bezpośrednią bądź pośrednią kontrolę nad spółką. Takich “kontrolerów” nazwano beneficjentami rzeczywistymi. 

źródło: Pixabay

Podstawa prawna

Dlaczego CRBR stał się w naszym kraju obowiązkowy? Jest to związane z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 20 maja 2015 r. Dokument ten dotyczył zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania aktów terroryzmu. Utworzenie CRBR w naszym kraju jest więc wynikiem zobowiązań, jakie nakłada na nas członkostwo w Unii. Szczegółowy zapis związany z powołaniem CRBR miał miejsce w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019, pozycja 1115 z późniejszymi zmianami). Dyrektywa wskazuje, że posiadanie i analiza aktualnych danych o tzw. beneficjentach rzeczywistych ma ogromne znaczenie dla realnej walki ze zwalczaniem terroryzmu i praniem brudnych pieniędzy. System ma uniemożliwiać przestępcom ukrywanie swojej tożsamości, szczególnie wówczas, kiedy pracują oni w tzw. systemach korporacyjnych! System jest publiczny, a więc każdy ma nieodpłatną możliwość uzyskać o beneficjentach informacji. Podaje się także argument za tym, że każdy obywatel ma możliwość dowiedzieć sie i zweryfikować dane w systemie. Ma to powodować zwiększenie zaufania do rynku finansowego i obrotu gospodarczego. Państwo ma przekazywać dane z rejestru:

• zainteresowanym organom
• podmiotom zobowiązanym
• jednostkom analityki finansowej.

źródło: Pixabay

Od kiedy system będzie mógł być wykorzystywany?

System zaczął działać już 13 października br. Jednak teraz jest czas na wpisanie do rejestru beneficjentów rzeczywistych. Spółki założone przed 13 października  2019 roku są zobowiązane w terminie 6 miesięcy do wpisania swoich beneficjentów. Rozporządzenie Ministra Finansów wskazuje, że spółki, które zawiązały swoją działalności po 13 października mają obowiązek wprowadzić dane do rejestru w terminie 7 dni od rejestracji w KRS. Czas nagli! Dlatego warto znać rozporządzenia Ministra Finansów, które reguluje sposób i tryb zgłoszeń do CRBR wraz ze sposobami sporządzania i składania wniosków o udostępnienie informacji. Każda osoba, która jest odpowiedzialna w spółce za to zadanie powinna być stuprocentowo pewna podejmowanych działań. Dlatego warto swoje wątpliwości skierować do specjalistycznego biura prawno-księgowego!

Czekają kary!

Ważne jest to, że za niewywiązywanie się przez spółkę z obowiązku zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do rejestru ustawodawca może nałożyć na spółkę karę w postaci kwoty do 1 mln zł!

źródło: Pixabay

Jakie dane zawiera CRBR?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych gromadzi dane dot. beneficjentów spółek:

• jawnych,
• z ograniczoną odpowiedzialnością
• komandytowych
• komandytowo-akcyjnych
• akcyjnych z wyjątkiem spółek publicznych (w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych) 
• tzw. prostych spółek akcyjnych (od 1 marca 2020 r.)

źródło: Pixabay

Kto to jest beneficjent rzeczywisty?

Definicja mówi, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba lub osoby fizyczne, które:

• sprawują bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką (poprzez posiadane uprawnienia wynikające z okoliczności prawnych i faktycznych). Mają oni możliwość wywierania decydującego wpływu na czynności i działania podejmowane przez spółkę. W ich imieniu nawiązywane mogą być stosunki gospodarcze lub może być przeprowadzana tzw. transakcja okazjonalna.

Beneficjentem rzeczywistym jest:

•  osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25 % ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej
• osoba fizyczna, która dysponuje więcej niż 25% liczba głosów w organie stanowiącym (także jako zastawnik lub użytkownik, bądź na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu)
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą lub osobami prawnymi, którym przysługuje łączne prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki bądź łącznie dysponującej więcej niż 25% ogólną liczbę głosów w organie spółki (także jako zastawnik albo użytkownik, bądź na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu)
• osoba fizyczna, która sprawuje kontrolę nad spółka przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w ustawie o rachunkowości (art.3 ust.1 pkt 37)
• osoba fizyczna, która zajmuje wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach, a także w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. 

W przypadku spółek z o.o. należy zgłosić wspólnika lub wspólników, którzy posiadają więcej niż 25% udziałów. Jeśli nie jesteś pewny, to możesz rzucić okiem na pełną listę beneficjentów rzeczywistych, która znajduje się w art. 2 ust.2 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

źródło: Pixabay

Jak dokonuje się zgłoszenia?

Jak dokonać zgłoszenia do CRBR krok po kroku?

Krok pierwszy - wejdź na stronę ministerstwa: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/

Krok drugi - wybierz opcję Utwórz zgłoszenie

Krok trzeci - przygotuj dane potrzebne do potwierdzenia kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub  profilu zaufanego. Wprowadzane dane muszą być prawdziwe. Obowiązuje odpowiedzialność karna za składanie fałszywych oświadczeń. Wprowadź dane i zatwierdź podpisem elektronicznym lub poprzez profil zaufany.

źródło: Pixabay

Kłopoty z Rejestrem Beneficjentów Rzeczywistych

Apeluje się i zwraca uwagę, że nie wszystkie firmy mają świadomość o istnieniu rejestru i konieczności wprowadzenia danych. Szczególnie wskazuje się tutaj małych i średnich przedsiębiorców. Dla wszystkich, którzy mają z tym jakiekolwiek wątpliwości zaleca się skonsultowanie tego ze specjalistami w dziedzinie finansów i księgowości. Problem polega na tym, że podmioty mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że ich także dotyczy zapis o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy czy finansowania terroryzmu. Specjaliści wskazują także, że kłopot ze wskazaniem beneficjenta rzeczywistego mogą mieć podmioty o tzw. rozproszonym akcjonariacie, czy podmioty z udziałem osób zagranicznych. Wątpliwości mogą mieć także spółki, które realizują umowy powiernictwa czy zastawu. 

Podsumowanie

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że głównym zadaniem CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu a posiadanie aktualnych i dokładnych danych o beneficjentach uniemożliwiać będzie ukrycie tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej. Publiczny charakter rejestru powoduje, że umożliwia się nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach i zapewnia się większą kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie. Jako atut funkcjonowania CRBR podaje się także zwiększenie zaufania do rynku finansowego i do uczestników tzw. obrotu gospodarczego. W celu dobrej współpracy Ministerstwo udostępnia specjalną zakładkę na temat CRBR oraz możliwość konsultacji na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej. Praktycy twierdzą jednak, że definicja rzeczywistego beneficjenta może budzić pewne wątpliwości i mały oraz średni przedsiębiorca  może błędnie zinterpretować swoją rolę w tym temacie. Sugeruje się także, że lepiej zgłaszać “na wyrost”, ponieważ za nie zgłoszenie do rejestru grozić będą spółkom  dotkliwe sankcje. Szacuje się, że w rejestrze zgłoszonych powinno być nawet ponad 450 tys. podmiotów. Zgłoszenia powinny dokonywać osoby, które są uprawnione do reprezentacji spółki. Przepisy UE zobowiązują każde państwo członkowskie do gromadzenia i przechowywania informacji na temat beneficjentów rzeczywistych oraz udostępniania ich właściwym podmiotom i organom związanym z analityką finansową. Każdą wątpliwość w tym bardzo aktualnym temacie warto konsultować ze specjalistami!